عرضه اولیه سهام ، آشنایی با قوانین،تبصره های عرضه اولیه

تا کنون دو مطلب در مورد عرضه اولیه ایجاد شده است . در صورت نیاز و برای مسلط شدن به مبحث عرضه ی اولیه توصیه میکنم این دو مطلب را حتما بخوانید. در این مطلب با قوانین و تبصره های عرضه اولیه سهام آشنا می شویم.

روش خواندن اطلاعیه ی عرضه اولیه سهام

خرید عرضه اولیه ی سهام در بورس تهران

در این مطلب قصد داریم به طور جامع تری عرضه ی اولیه سهام در بورس و فرابورس ایران را مورد بررسی قرار داده و تمامی سوالات شما را پاسخ دهیم

چرا روش بوک بیلدبنگ به عنوان روش عرضه اولیه سهام انتخاب شد؟

نزدیک به 3 سال از اجرایی شدن روش جدید عرضه اولیه موسوم به بوک بیلدینگ (Book Building) در بورس و فرابورس ایران می گذرد. این تغییر ویژگی های زیادی دارد که برخی از آنها را به طور خلاصه بیان میکنیم.

• این تغییر باعث شد اختلال سامانه معاملات در اختصاص تعداد سهم به افراد متقاضی مشکلی ایجاد نکند
• جلوگیری از اجحاف حق برخی از افرادی که به دلیل داشتن سرعت اینترنت پایین تر تقاضای آنها فقط چند ثانیه دیرتر از اولین نفرات در سیستم معاملات ثبت می شد و همین چند ثانیه دیرتر باعث جاماندن از عرضه اولیه می شد
• حذف اعمال سلیقه کارگزاران در تخصیص بیشتر به افراد خاص و عدم تخصیص به برخی از مشتریان ارجح تر
• کاهش شکایت مشتریان از کارگزاران

موارد عنوان شده از مزیت های بزرگ این روش نسبت به روش قبلی می باشد. اما تسهیم مساوی بین همه متقاضیان عرضه اولیه سبب شده است تا عده زیادی اقدام به ایجاد کد برای افراد خانواده و فامیل کرده و در زمان عرضه‌های اولیه اقدام به ثبت تقاضا از چندین کد معاملاتی نمایند، که می توان این اقدام را به نوعی کد فروشی تلقی کرد.برخی از کارشناسان این روش عرضه اولیه را منطبق بر روش بوک بیلدینگ رایج در دنیا نمی دانند و اصلاح و پیاده سازی کامل آن را راه حل مشکلات فوق می دانند.

[divide]

جهت بررسی دقیق تر ابعاد این موضوع گفتگویی که ” سایت با اقتصاد ” با بهنام محسنی، معاون عملیات بازار فرابورس انجام داده است را بررسی می کنیم

 

[divide]

قبل از خواندن ادامه ی مطلب توصیه می کنیم که آموزش ثبت سفارش عرضه ی اولیه به صورت آفلاین در کارگزاری آگاه – نسخه ی دسکتاپ را مطالعه مشاهده نمایید.

در این ویدیو این نکات را می آموزید :

1. چگونه عرضه ی اولیه را چند روز زودتر از عرضه ی آن سفارش گذاری کنیم ؟
2. سفارش گذاری آفلاین عرضه ی اولیه
3. نکات مهم در سفارش گذاری عرضه ی اولیه

[divide]

چرا سهام تخصیصی به هر کد در عرضه اولیه سهام نسبت به گذشته بسیار کم شده است؟

شرکت‌هایی که اخیراً سهامشان برای نخستین بار عرضه شده‌ جزو شرکت‌های کوچک پذیرش‌شده بوده‌اند، به همین دلیل، میزان و ارزش سهام عرضه‌شده آن‌ها کم تر بوده و به تبع آن به هر کد نیز سهام کمتری تخصیص داده شد اما در عرضه اولیه شرکت‌های بزرگ میزان سهام تخصیص یافته به نسبت بیشتر بوده است. ضمن آنکه به دلیل افزایش چشمگیر تعداد افراد شرکت‌کننده در عرضه‌های اولیه اخیر، مقدار سهمیه تخصیص یافته بعد از تسهیم به تناسب کمتر از سهمیه اولیه اعلام شده بوده است.

سوال:

در سال‌های گذشته تعداد افراد شرکت‌کننده در عرضه‌های اولیه به مراتب کمتر بوده‌اند و در تصویب دستورالعمل عرضه اولیه نیز در آن زمان، عرضه اولیه حداقل 5 و 10 درصد از سهام شرکت در نظر گرفته شده است، اما اکنون که افراد شرکت‌کننده به حدود 150 هزار نفر رسیده‌اند چرا درصد عرضه سهام در روز عرضه اولیه بیشتر تعیین نمی‌شود تا سهمیه تخصیصی به هر فرد کمی بیشتر باشد و سهام شناور شرکت‌ها در بازار نیز افزایش یابد؟

جواب:

درصد عرضه اولیه شرکت‌های پذیرش‌شده در هیئت پذیرش به تصویب می‌رسد و تعیین آن در حوزه اختیارات بورس‌ها نیست؛ هرچند نماینده بورس‌ها در هیئت پذیرش بدون حق رأی حضور دارند و دبیر هیئت پذیرش محسوب می‌شوند. اما هیات پذیرش نیز این موضوع که میزان درصد عرضه اولیه و در نتیجه تغییر وضعیت سهامداری، به کنترل شرکت و اجرای برنامه‌های استراتژیک و راهبری شرکت توسط سهامدار عمده آن لطمه‌ای وارد نکند را در نظر می‌گیرد؛ زیرا سهامدار عمده‌ باید در هیئت پذیرش، برنامه‌ها و استراتژی‌های شرکت برای سال‌های آینده و روش پیاده‌سازی آن‌ها را اعلام و چشم‌انداز سودآوری شرکت را محقق کند.

گاهی ترکیب سهامداری شرکت‌ها به گونه‌ای است که با عرضه بیشتر از 10 درصد ممکن است به کنترل شرکت خدشه وارد شود. دلیل دیگر نیز نقدینگی مورد نیاز برای خرید عرضه‌های اولیه، درصد سهام مورد عرضه در عرضه اولیه و ارزش آن است که نباید بر روند بازار سرمایه تاثیر منفی بگذارد.

 

برای آموزش خرید عرضه اولیه به صورت ویدیویی و یا آشنایی بیشتر با سهم های عرضه اولیه توصیه می کنم این مطالب را مطالعه بفرمایید.

خرید عرضه اولیه, آموزش روش خواندن عرضه اطلاعیه ی خرید عرضه اولیه سهام

آموزش بورس – ویدیوی آموزشی خرید عرضه اولیه سهام در بورس تهران

آیا در عرضه‌های اولیه به موضوع حداقل سهام شناور شرکت‌ها نیز توجه می‌شود؟

طبق دستورالعمل پذیرش؛ شرکت‌ها در بازار اول فرابورس باید حداقل شناوری سهام 10 درصد و در بازار دوم شرکت‌ها باید حداقل شناوری 5 درصدی را داشته باشند، در حالی که هیئت پذیرش فرابورس به منظور پاسخ به دغدغه‌های‌ عنوان‌شده شما در سوال قبلی، در عرضه‌های اولیه شرکت‌های بازار دوم، سهامدار عمده را مکلف به عرضه حداقل 10 درصد یعنی دو برابر حداقل تعیین شده در دستورالعمل پذیرش می‌کند.

چرا ناشران از واگذاری و عرضه بیشتر سهام به سهامداران حقیقی واهمه دارند و علاقه‌ای به بالا رفتن سهام شناور خود ندارند؟

موضوع عرضه سهام توسط سهامدار عمده به میزان زیادی تحت تاثیر برنامه‌های آتی وی و همچنین وضعیت و کشش بازار در مقطع عرضه اولیه قرار دارد. به عنوان مثال، یکی از اهداف و برنامه‌های ناشران بعد از ورود به بازار سرمایه می‌تواند یافتن شریک تجاری استراتژیک و جدید باشد، اگر درصد زیادی از سهام سهامدار عمده در بازار خرد عرضه شود و برنامه‌ای نیز برای واگذاری سهام به شریک تجاری جدید نیز وجود داشته باشد و بخشی از سهام نیز از آن طریق واگذار شود، ممکن است درصد سهام تحت تملک سهامدار عمده به قدری کاهش یابد که کنترل شرکت توسط سهامدار عمده تضعیف شود که این استراتژی بر میزان عرضه‌های خرد سهامدار عمده تاثیر جدی دارد. همچنین موضوع واگذاری خرد سهام به عموم در شرکت‌ها و صنایع مختلف با توجه به ترکیب سهامداری آن‌ها متفاوت است.

از سوی دیگر علاوه بر سهام عرضه شده در عرضه اولیه، ناشران به منظور انجام عملیات بازارگردانی و افزایش نقدشوندگی در سهام، متعهد می‌شوند بخشی از سهام را در اختیار بازارگردان قرار دهند. به عبارتی درصدی که در اختیار بازارگردان قرار دارد را باید جزو سهام شناور به حساب آورد که تقریباً از کنترل سهامدار عمده خارج می‌شود.

هر چند در برخی از شرکت‌ها، توسط هیئت پذیرش این تکلیف بر عهده سهامدار عمده گذاشته می‌شود که تا یک سال پس از عرضه اولیه و با توجه به وضعیت بازار سرمایه، نسبت به عرضه میزان مشخصی از سهام علاوه بر سهام عرضه شده در روز عرضه اولیه اقدام نماید.

با وجود عرضه‌های اولیه پی در پی در ماه اخیر، آیا برآوردی از میزان ورود و خروج نقدینگی بازار دارید تا این عرضه‌ها به روند بازار در دیگر نمادها لطمه وارد نکند؟

میزان آمادگی بازار برای عرضه‌های‌ اولیه را می‌توان با روش‌های مختلفی ارزیابی کرد؛ برای مثال، میانگین اخیر حجم معاملات روزانه، میزان فعالیت کدهای معاملاتی و عکس‌العمل آن‌ها در عرضه‌های اولیه بررسی می‌شود، اگر از زمان انتشار آگهی عرضه و تعیین تاریخ عرضه اولیه تا روز عرضه تغییر محسوسی در رفتار معاملاتی کدهای معاملاتی دیده نشود و مواردی از قبیل اقدام به فروش اوراق بهادار در سایر نمادهای معاملاتی صورت نگیرد و روندهای قبلی معاملاتی حفظ شود، می‌تواند نشان دهنده آن باشد که نقدینگی مورد نیاز برای عرضه اولیه برای هر کد معاملاتی، یا نقدینگی قابل توجهی نیست و یا نقدینگی جدیدی است که به بازار سرمایه وارد می‌شود. البته این برآورد در عرضه‌های اولیه ای قابل اندازه گیری است که نقدینگی مورد نیاز برای عرضه اولیه، قابل توجه باشد.

در سابقه تاریخی عرضه‌های اولیه، گاها مواردی بوده است که دغدغه سهامداران برای تامین حجم نقدینگی عرضه اولیه، منجر به ایجاد فشار فروش در سایر اوراق بهادار در بازار در روزهای نزدیک به زمان عرضه اولیه ‌شده است، اما حداقل در عرضه‌ اولیه انجام شده در دو سال اخیر این موضوع بسیار کمتر مشاهده شده یا قابل طرح نبوده است.

راه کارهای دیگر

روش دیگر مقایسه میانگین ارزش معاملات کل بازار در روزهای عادی با ارزش معاملات بازار در روز عرضه اولیه است که همانگونه که مشاهده کرده‌اید در عرضه‌های اخیر تغییر محسوسی در ارزش معاملات روزانه بازار که بخواهد متاثر از عرضه اولیه باشد، مشاهده نشده است.

همچنین برای ارزیابی ورود نقدینگی جدید به بازار، بررسی دقیق روند افزایش کدهای معاملاتی جدید و بازارهای هدف آنها نیز قابل بررسی است، چرا که یک کد جدید معاملاتی به همراه خود می‌تواند نقدینگی جدیدی را به بازار وارد کند. هر چند بررسی منشأ تامین نقدینگی لازم برای معاملات انجام شده توسط کدهای معاملاتی جدید و مبارزه با سوء رفتارهایی از جمله سوء استفاده از کدهای معاملاتی دیگران به نفع اشخاص دیگر، توسط مقررات حاکم بر بازار و مقررات مبارزه با پولشویی و با همکاری بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر در بازار پولی امکان پذیر است .

به عنوان مثال، کارگزاران می بایست ورود و خروج پول به بازار و یا دریافت و واریز وجه نقد مربوط به یک کد سهامداری را بر اساس شماره حساب متعلق به همان کد نظارت و بررسی کنند و موارد مشکوک را نیز جهت بررسی بیشتر توسط کمیته مبارزه با پولشویی گزارش نمایند. ضمن اینکه عرضه‌های اولیه اخیر مربوط به عرضه سهام شرکت‌هایی با اندازه کوچک بوده که نقدینگی زیادی لازم نداشته است و پس از تسهیم سهام بین متقاضیان نیز این میزان، کاهش قابل توجهی پیدا کرده است.

در موضوع ارزشگذاری و قیمت شرکت‌های پذیرش‌شده، آیا ارزشگذاری و دامنه قیمت که توسط ناشر پیشنهاد می‌شود در فرآیند عرضه اولیه اعمال می‌شود؟ فرابورس ارزشگذاری جداگانه انجام نمی‌دهد؟

در شرایط فعلی و پس از اجرای نزدیک به یکسال روش ثبت سفارش در عرضه‌های اولیه، به نظر می‌رسد زمان مناسبی برای بازنگری در دستورالعمل ثبت سفارش باشد، روش فعلی ثبت سفارش در برخی از شرایط منجر به نتایجی می‌شود که انتقاداتی از قبیل تخصیص کم سهم، ارزشگذاری نادرست و ماندگاری صف خریدهای تشکیل شده را به دنبال داشته است.

در روش فعلی مدیر عرضه سهام ملزم به ارائه گزارش‌ ارزیابی از ناشر پذیرفته شده است و در واقع سهامدار عمده ناشر، ارزشگذاری شرکت را به یک نهاد مالی دارای مجوز مشاوره یا ارزشیابی واگذار می‌کند. اما براساس روش‌های مختلف ارزشگذاری ممکن است نتایج کاملا متفاوت باشد. در روش بوک بیلدینگ رایج در دنیا اصولاً ناشر الزامی به ارائه گزارش ارزشیابی ندارد بلکه تقاضاکنندگان و تحلیلگران بازار به ارزیابی وضعیت عملکردی شرکت پرداخته و بر اساس آن قیمت‌های درخواستی خود را در فرآیند ثبت سفارش ارائه می‌دهند.

در زمان ریاست محترم قبلی سازمان، فرابورس پیشنهاد‌هایی را در روش بوک بیلدینگ ارائه کرد که تمامی آن‌ها به مرحله اجرایی نرسید. در واقع، کارکرد روش فعلی عرضه اولیه به عنوان یک پیش‌زمینه‌ برای اجرای کامل روش بوک بیلدینگ در نظر گرفته شده، اما به نظر می‌رسد اکنون زمان مناسبی برای بازنگری، اجرای کامل و درست این روش است.

روش صحیح بوک بیلدینگ:

در روش صحیح بوک‌بیلدینگ، در برخی از بورس‌ها دامنه نوسان جهت سفارش تعیین نمی‌شود یا صرفا کف قیمتی برای ثبت سفارش اعلام می‌شود و در بورس‌هایی که دامنه نوسان تعیین می‌شود نیز این میزان کمتر از ٢۵ درصد نوسان نیست و متقاضیان در زمان ثبت سفارش بر اساس تحلیل خود به دور از هیجانات ناشی از رقابت برای ورود سفارش و بدون اطلاع از قیمت متقاضیان دیگر سفارش خود را ثبت می‌کنند، دامنه نوسان اثر روانی و خاصیت چسبندگی ایجاد می‌کند که متقاضیان به یکی از دو سوی دامنه نوسان (کف و سقف قیمت) تمایل پیدا می‌کنند. حال اگر دامنه نوسان در ثبت سفارش برداشته شود، وزن ارزشگذاری و تحلیل افزایش می‌یابد، کشف قیمت واقعی‌تر صورت می‌گیرد و شاهد پدیده صف‌های خرید چند روزه و تشریفاتی شدن ارزشگذاری‌ها و ارزیابی‌ها نخواهیم بود.

از طرفی در روش فعلی که دامنه نوسان وجود دارد سرمایه‌گذاران منفعلانه عمل می‌کنند و هیچ‌گونه تحلیلی از شرکت نخواهند داشت، زیرا گزارش ارزشگذاری سهام و دامنه نوسان برای ثبت سفارش به طور آماده به بازار صرفا اعلام می‌شود و جایی برای تحلیل سرمایه‌گذاران باقی نمی‌ماند.

پیشنهادهای فرابورس برای فرآیند ثبت سفارش در عرضه اولیه با روش فعلی چه تفاوت‌هایی داشته است؟

در پیشنهاد فرابورس نیازی به ارزشگذاری از طرف ناشر نبوده بلکه ناشر موظف بود که قبل از عرضه اولیه جلسه معارفه با حضور سرمایه‌گذاران و تحلیلگران برگزار کند، به معرفی برنامه‌های شرکت بپردازد و به ابهامات و سؤالات سرمایه‌گذاران پاسخ دهد.

تفاوت دوم پیشنهاد فرابورس با روش کنونی، حذف دامنه نوسان بوده است، به طوری که بر اساس پیشنهاد فرابورس سرمایه‌گذاران پیشنهاد قیمتی خود را بدون هرگونه محدودیت ثبت می‌کنند (صفر تا بی‌نهایت) و در پایان بر اساس قیمت‌های واردشده و نظر عرضه کننده تحت ضوابط خاصی مظنه یابی صورت می‌گیرد. اگر این روش عملی می‌شد نیازی به ایجاد سهمیه‌بندی از طرف ناظر نبود چرا که سرمایه‌گذاران بر اساس تحلیل خود سفارش قیمت و حجم را وارد سامانه می‌کنند و ریسک سرمایه‌گذاری خود را می‌پذیرند.

در فرآیند مظنه یابی کل حجم عرضه چگونه به این سفارش‌های مختلف تخصیص می‌باید؟

در مظنه یابی حداقل قیمتی که کل حجم عرضه را پوشش دهد مشخص می‌شود، سپس با نظر عرضه کننده و بر اساس درخواست‌های وارده عرضه به قیمت واحد انجام شده و درخواست‌های زیر این قیمت حذف می‌شوند. همچنین در این روش عرضه‌کننده امکان افزایش حجم عرضه برای پوشش کل تقاضاهای موجود را دارد و همچنین در صورت نظر عرضه کننده به عرضه سهام با قیمتی بالاتر از کمترین قیمتی که پوشش دهنده کل حجم عرضه است، آنگاه متعهد عرضه باید مابه‌التفاوت حجم تقاضای بازار در قیمت بالاتر و حجم کل عرضه را خریداری نماید و عرضه با قیمت تقاضای متعهد عرضه انجام شده و سهام خریداری شده توسط متعهد عرضه تا شش ماه غیرقابل فروش می‌شود.

تفاوت مهم دیگر در پیشنهاد فرابورس حذف دامنه نوسان در روز بعد از عرضه اولیه بوده تا بتوان از تشکیل صف‌های خرید که گاها تا چند برابر حجم عرضه‌شده در روز عرضه اولیه هم می‌رسد، جلوگیری کرد تا فرایند جریان معاملات سهم زودتر به حالت متعادل و عادی برگردد.

همچنین در پیشنهاد فرابورس، تعیین بازار برای درج سهام پذیرفته شده، پس از انجام عرضه اولیه و مشخص شدن میزان سهام شناور آزادی که به بازار عرضه شده است صورت می پذیرد، تا میزان سهام شناور آزاد هر ناشر در ابتدای امر و بر اساس سهام شناور آزاد محقق شده انجام شود.

آیا در روش فعلی ثبت سفارش، ارزشگذاری و قیمت پیشنهادی که ناشر یا مشاور آن به فرابورس ارائه می‌کند قطعاً مورد پذیرش بورس‌ها قرار می‌گیرد؟ آیا بورس‌ها تحلیل و ارزیابی جداگانه و قیمت پیشنهادی ارائه نمی‌کنند؟

بورس‌ها صرفا به صحت‌سنجی مفروضات گزارش ارزشگذاری ناشر می‌پردازند، حتی به این موضوع که ناشر چه مفروضاتی را در نظر گرفته است نیز ورود نمی‌کنند بلکه صحت فرآیند ارزشگذاری بر اساس نوع روش ارزشگذاری و مفروضات به کار رفته از سوی آن‌ها مورد بررسی و تایید قرار می‌گیرد. به عبارتی در کل فرآیند ارزشگذاری باید مفروضات، ثابت باشند و این سرمایه گذاران هستند که باید در خصوص مفروضات و روشهای ارزشگذاری قضاوت نموده و تصمیم گیری نمایند.

آیا بورس‌ها در تعیین دامنه نوسان قیمتی عرضه اولیه دخالت دارند؟

خیر، فرابورس در تعیین قیمت و دامنه نوسان نقشی ندارد، بلکه طبق دستورالعمل ناشر دامنه نوسان را اعلام می‌کند که این دامنه نوسان بین سقف و کف نباید بیشتر از 10 درصد باشد؛ اما فرابورس مکانیسم خودکنترلی برای ایجاد دامنه نوسان منطقی در نظر گرفته است. از آنجایی که ناشر دامنه نوسان را اعلام می‌کند نخست متعهد خرید باید متعهد شود در صورت عدم وجود تقاضای کافی برای خرید سهام، تا سقف 50 درصد از حجم عرضه اولیه را خریداری کند، دوم اینکه سهامدار عمده متعهد شود به مدت یک سال از تاریخ عرضه اولیه، قیمت کشف‌شده در عرضه اولیه را تا میزان حجم عرضه اولیه حمایت و بازخرید نماید.

در تعهد سوم، سهامدار عمده موظف به معرفی بازارگردان برای سهام مورد عرضه می‌شود که با منابع مالی و تعداد سهامی که سهامدار عمده در اختیار بازارگردان قرار می‌دهد عملیات بازارگردانی روی نماد معاملاتی بر اساس پارامترهای مورد تایید فرابورس و سازمان پس از عرضه اولیه انجام می‌شود. بنابراین با وجود این مکانیسم خودکنترلی، ناشر دامنه قیمتی‌ای را ارائه خواهد کرد که بتواند آن را تعهد نموده و از آن حمایت نماید.

منبع:گزارش بورس

[divide]

دستورالعمل ابلاغ شده عرضه اولیه سهام به روش ثبت سفارش در فرابورس ایران

هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار دستورالعمل عرضه اولیه سهام به روش ثبت سفارش در فرابورس ایران را تصویب و ابلاغ کرد.
به گزارش ایسنا، این دستورالعمل در اجرای مادۀ 50 دستورالعمل نحوۀ انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران (مصوب هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار) در 14 ماده و 13 تبصره به تصویب هیأت ‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.
در این دستورالعمل آمده است:

اطلاعیه عرضه اولیه:

اطلاعیه‌ای است که توسط فرابورس، طبق فرم مصوب هیأت مدیره فرابورس و براساس مقررات منتشر می‌شود.

دامنه قیمت:

پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که کارگزار در دوره ثبت سفارش می‌تواند سفارش‌های دریافتی از مشتریان را در آن بازه ثبت نماید.

همچنین دوره ثبت سفارش:

دروه ی زمانی است که طی آن، سفارش‌های خرید مشتریان در عرضه اولیه به روش ثبت سفارش، در سامانه معاملات ثبت می‌شود.

در عین حال، سقف تعهد خرید:

حداکثر میزانی که در هر عرضه ، خرید آن توسط مدیر عرضه و گروه متعهدین تعهد می‌شود.
بر اساس این دستورالعمل، سهامداران متعهد عرضه : از جمله سهامداران مدیریتی شرکت هستند که در عرضه اولیه به روش حراج، انجام عرضه را تعهد می‌نمایند و نام ایشان توسط فرابورس در اطلاعیه عرضه اولیه اعلام می‌شود.

عرضه اولیه به روش ثبت سفارش:

عرضه ‌ای است که براساس سفارش‌های ثبت شده در دوره ثبت سفارش و طبق ضوابط این دستورالعمل انجام می‌شود.

کلیه عرضه ‌های اولیه سهام با روش ثبت سفارش انجام می‌شود مگر اینکه هیأت پذیرش بنا به پیشنهاد فرابورس روش دیگری را برای عرضه اولیه تعیین ‌نماید.

همچنین محدودیت دامنه نوسان قیمت روزانه از اولین روز کاری بعد از عرضه اولیه، روی نماد معاملاتی ناشر پذیرفته شده اعمال خواهد شد.

کارگزاران پس از انتشار اطلاعی عرضه اولیه سهام توسط فرابورس نسبت به اخذ سفارش خرید از متقاضیان اقدام خواهند کرد. کلیه سفارش‌های اخذ شده جهت عرضه اولیه، باید به قیمت محدود باشند.

در این دستورالعمل آمده است: فرابورس می‌تواند جهت خرید هر مشتری، هر کارگزار و یا هر ایستگاه معاملاتی سقف مشخصی تعیین و در اطلاعیه عرضه اولیه اعلام نماید.

به منظور عرضه اولیه به روش ثبت سفارش، مدیر عرضه باید حداقل 7 روز کاری قبل از آغاز ثبت سفارش، گزارشی حداقل شامل:

• مشخصات مدیر عرضه
• تاریخ ثبت سفارش
• کف قیمت و دامنه قیمت در ثبت سفارش
• تعداد سهام قابل عرضه و حسب مورد سقف تعهد خرید
• اعضای گروه متعهدین و تعهدات ایشان رامطابق فرم فرابورس پس از تأیید ناشر پذیرفته شده
• سهامداران عمده عرضه ‌کننده و مدیر عرضه

به فرابورس ارسال نماید.

فرابورس، پس از موافقت با عرضه اولیه، این اطلاعات را در اطلاعیه عرضه اولیه قید نموده و حداقل 2 روز کاری قبل از ثبت سفارش منتشر می‌نماید.

سقف تعهد خرید متعهد خرید

سقف تعهد خرید حداکثر 50 درصد سهام قابل عرضه است و در هر عرضه اولیه به پیشنهاد مدیر عرضه ، توسط فرابورس تعیین می‌شود.

به هر ترتیب سقف تعهد خرید باید به گونه‌ای تعیین شود که در صورت انجام تعهد خرید، معامله انجام شده کمتر از نصاب‌های معاملات عمده باشد.

در عین حال، در عرضه اولیه به روش ثبت سفارش عرضه اولیه موفق، عرضه ‌ای است که طی آن حداقل به میزان مابه‌ التفاوت سهام قابل عرضه و سقف تعهد خرید، توسط اشخاصی غیر از مدیر عرضه و گروه متعهدین خریداری شود.

وظایف مدیر عرضه

مدیر عرضه به تنهایی یا به همراه گروه متعهدین باید تعهد نماید که سهام خریداری نشده در عرضه اولیه را تا سقف تعهد خرید از سهام قابل عرضه خریداری نماید در هر حال، مسئولیت اجرای تعهد خرید سهام بر عهده مدیر عرضه خواهد بود.

کارگزاران موظفند، سفارش‌های دریافتی از مشتریان را براساس اولویت زمانی دریافت سفارش در دوره ثبت سفارش، وارد سامانه معاملات کنند.

دوره ثبت سفارش حداکثر یک روز کاری بوده و ساعت شروع و پایان آن توسط فرابورس تعیین و اعلام می‌شود. در صورت بازنگری در دامنه قیمت، دوره ثبت سفارش برای یک روز کاری دیگر تمدید می‌شود. در این حالت، سفارش‌های ثبت شده در دروه ی ثبت سفارش قبلی حذف و سفارش‌گیری مجدداً در دامنه قیمتی جدید انجام می‌شود.

همچنین طی دوره ثبت سفارش، اطلاعات مربوط به سفارش‌های ثبت شده شامل حجم و قیمت سفارش‌ها و متقاضیان خرید منتشر نمی‌شود و کارگزاران، مدیر عرضه و فروشنده نیز به اطلاعات مزبور دسترسی ندارند. در پایان دوره ثبت سفارش صرفاً اطلاعات حجم و قیمت سفارش‌های ثبت شده در اختیار مدیر عرضه قرار می گیرد.

روابط مدیر عرضه ، سهامداران عمده عرضه ‌کننده و ناشر پذیرفته شده و حدود وظایف و مسئولیت‌های هریک همچنین حق الزحمه مدیر عرضه در چارچوب سقف‌های مصوب سازمان در قرارداد فیمابین که به تأیید فرابورس می‌رسد تعیین می‌شود.

متن کامل دستورالعمل عرضه اولیه سهام به روش ثبت سفارش در فرابورس در زیر آمده است.

[divide]

دستورالعمل عرضه اولیه سهام به روش ثبت سفارش در فرابورس ایران + تبصره های هر ماده

این دستورالعمل در اجرای مادۀ 50 دستورالعمل نحوۀ انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران (مصوب هیئت مدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار) در 14 ماده و 13 تبصره در تاریخ 13 اردیبهشت به تصویب هیأت ‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید.

مادۀ 1:

اصطلاحات و واژه‌هایی که در ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه 1384مجلس شورای‌ اسلامی و دستورالعمل نحوۀ انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران تعریف شده‌اند، به همان مفاهیم در این دستورالعمل به کار رفته‌اند. واژه‌های دیگر دارای معانی زیر می‌باشند:

1. اطلاعیه عرضه اولیه: اطلاعیه‌ای است که توسط فرابورس، طبق فرم مصوب هیأت مدیره فرابورس و براساس مقررات منتشر می‌شود.

2. دامنه قیمت: پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که کارگزار در دروه ی ثبت سفارش می‌تواند سفارش‌های دریافتی از مشتریان را در آن بازه ثبت نماید.

3. دوره ثبت سفارش: دروه ی زمانی است که طی آن، سفارش‌های خرید مشتریان در عرضه اولیه به روش ثبت سفارش، در سامانه معاملات ثبت می‌شود.

4. سقف تعهد خرید: حداکثر میزانی که در هر عرضه ، خرید آن توسط مدیر عرضه و گروه متعهدین تعهد می‌شود.

5. سهامداران متعهد عرضه : از جمله سهامداران مدیریتی شرکت هستند که در عرضه اولیه به روش حراج، انجام عرضه را تعهد می‌نمایند و نام ایشان توسط فرابورس در اطلاعیه عرضه اولیه اعلام می‌شود.

6. سهامدار مدیریتی:

هر سهامداری که یکی از شرایط زیر ر ا داشته باشد، سهامدار مدیریتی است:
الف) اشخاص حقیقی که به واسطۀ سهامداری خود، اقوام نسبی از طبقه اول و دوم و یا اشخاص حقوقی تحت کنترل خود، مجموعاً مساوی یا بیشتر از 5 درصد سهام ناشر را داشته باشند.
ب) اشخاص حقوقی که به واسطه سهامداری خود، اشخاص حقوقی تحت کنترل و یا اشخاص حقوقی با کنترل‌کننده مشترک مجموعاً مساوی یا بیشتر از 5 درصد سهام ناشر را داشته باشند.

7. عرضه اولیه به روش ثبت سفارش: عرضه ‌ای است که براساس سفارش‌های ثبت شده در دروه ی ثبت سفارش و طبق ضوابط این دستورالعمل انجام می‌شود.

8. گروه متعهدین: گروهی است که بابت تعهد خرید سهام در عرضه اولیه توسط مدیر عرضه تشکیل می‌شود. یک یا چند نهاد مالی دارای مجوز از سازمان، اعضای گروه مذکور را تشکیل می‌دهند و طبق قرارداد مربوطه و ضوابط این دستورالعمل به صورت تضامنی به همراه مدیر عرضه ، مسئولیت تعهد خرید سهام را بر عهده می‌گیرند.

9. مدیر عرضه : کارگزار یا شرکت تأمین سرمایه‌ای است که مدیریت عرضه اولیه سهام در عرضه اولیه به روش ثبت سفارش را بر عهده می‌گیرد.

10. ناشر پذیرفته شده: ناشری است که اوراق بهادار آن در فرابورس پذیرفته شده است.

مادۀ 2:

کلیه عرضه ‌های اولیه سهام با روش ثبت سفارش انجام می‌شود مگر اینکه هیأت پذیرش بنا به پیشنهاد فرابورس روش دیگری را برای عرضه اولیه تعیین ‌نماید.

مادۀ 3:

محدودیت دامنه نوسان قیمت روزانه از اولین روز کاری بعد از عرضه اولیه، روی نماد معاملاتی ناشر پذیرفته شده اعمال خواهد شد.

مادۀ 4:

کارگزاران پس از انتشار اطلاعیه عرضه اولیه سهام توسط فرابورس نسبت به اخذ سفارش خرید از متقاضیان اقدام خواهند کرد. کلیه سفارش‌های اخذ شده جهت عرضه اولیه، باید به قیمت محدود باشند.

مادۀ 5:

فرابورس می‌تواند جهت خرید هر مشتری، هر کارگزار و یا هر ایستگاه معاملاتی سقف مشخصی تعیین و در اطلاعیه عرضه اولیه اعلام نماید.

تبصره 1: فرابورس می‌تواند محدودیت‌های موضوع این ماده را طی جلسه معاملاتی تغییر دهد، مشروط به آنکه قبل از اعمال، موضوع را از طریق سامانه معاملاتی به اطلاع کارگزاران برساند.

تبصره 2: اعمال تغییرات، حذف یا اصلاح سفارش‌ها مطابق با شرایط این ماده به دستور فرابورس توسط کارگزاران باید انجام شود.

تبصره 3: عدم رعایت سقف‌های موضوع این ماده و دستورات فرابورس در این خصوص، تخلف کارگزار بوده و موضوع، جهت رسیدگی به مرجع رسیدگی به تخلفات ارجاع خواهد شد. در عین حال فرابورس می‌تواند سفارش‌هایی که موجب نقض سقف‌های موضوع این ماده یا دستورات فرابورس شده است را رأساً اصلاح یا حذف نماید. در این موارد، کلیه مسئولیت‌های احتمالی ناشی از اصلاح یا حذف سفارش بر عهده کارگزار مربوطه است و فرابورس مسئولیتی ندارد.

مادۀ 6:

به منظور عرضه اولیه به روش ثبت سفارش، مدیر عرضه باید حداقل 7 روز کاری قبل از آغاز ثبت سفارش، گزارشی حداقل شامل مشخصات مدیر عرضه ، تاریخ ثبت سفارش، کف قیمت و دامنه قیمت در ثبت سفارش، تعداد سهام قابل عرضه و حسب مورد سقف تعهد خرید، اعضای گروه متعهدین و تعهدات ایشان را مطابق فرم فرابورس پس از تأیید ناشر پذیرفته شده، سهامداران عمده عرضه ‌کننده و مدیر عرضه به فرابورس ارسال نماید.

فرابورس، پس از موافقت با عرضه اولیه، این اطلاعات را در اطلاعیه عرضه اولیه قید نموده و حداقل 2 روز کاری قبل از ثبت سفارش منتشر می‌نماید.

تبصره: دامنه قیمت نمی‌تواند بیشتر از 20 درصد کف قیمت پیشنهادی باشد.

مادۀ 7:

سقف تعهد خرید حداکثر 50 درصد سهام قابل عرضه است و در عرضه اولیه به پیشنهاد مدیر عرضه ، توسط فرابورس تعیین می‌شود.

به هر ترتیب سقف تعهد خرید باید به گونه‌ای تعیین شود که در صورت انجام تعهد خرید، معامله انجام شده کمتر از نصاب‌های معاملات عمده باشد.

مادۀ 8:

در عرضه اولیه به روش ثبت سفارش عرضه اولیه موفق، عرضه ‌ای است که طی آن حداقل به میزان مابه‌التفاوت سهام قابل عرضه و سقف تعهد خرید، توسط اشخاصی غیر از مدیر عرضه و گروه متعهدین خریداری شود.

تبصره 1: در صورتی‌که با توجه به سفارش‌های ثبت شده، امکان عرضه موفق وجود نداشته باشد، دامنه قیمت پیشنهادی در پایان دروه ی ثبت سفارش، برای یک بار قابل بازنگری است مشروط به آنکه کف قیمت جدید حداکثر 10درصد کمتر از کف قیمت اولیه باشد. درخواست بازنگری توسط مدیر عرضه به فرابورس ارایه خواهد شد.

تبصره 2: در صورت عرضه اولیه ناموفق، چنانچه مدیر عرضه درخواست بازنگری دامنه قیمت را نداشته باشد، می‌تواند با موافقت فرابورس عرضه اولیه را به زمان دیگری موکول نماید. عرضه مجدد منوط به طی مراحل موضوع ماده 6 این دستورالعمل خواهد بود.

مادۀ 9:

مدیر عرضه به تنهایی یا به همراه گروه متعهدین باید تعهد نماید که سهام خریداری نشده در عرضه اولیه را تا سقف تعهد خرید از سهام قابل عرضه خریداری نماید در هر حال، مسئولیت اجرای تعهد خرید سهام بر عهده مدیر عرضه خواهد بود.

تبصره 1: مدیرعرضه و گروه متعهدین باید به تشخیص فرابورس کفایت سرمایه کافی را جهت ایفای تعهد خرید را داشته باشند.

تبصره 2: حقوق، وظایف و سقف تعهد خرید هر یک از اعضای گروه متعهدین در خصوص تعهد موضوع این ماده در قرارداد فیمابین که به تأیید فرابورس می‌رسد، مشخص می‌شود.

مادۀ 10:

کارگزاران موظفند، سفارش‌های دریافتی از مشتریان را براساس اولویت زمانی دریافت سفارش در دروه ی ثبت سفارش، وارد سامانه معاملات کنند.

تبصره 1: واحد پایه سفارش، حداقل و حداکثر حجم هر سفارش و زمان ورود سفارش‌ها در دروه ی ثبت سفارش برای هر عرضه اولیه توسط فرابورس تعیین و قبل از شروع دورۀ ثبت سفارش از طریق سایت رسمی فرابورس و سامانۀ معاملاتی به اطلاع عموم خواهد رسید.

تبصره 2: سفارش‌های خرید باید با کد معاملاتی مشتری ثبت شود و ثبت سفارش‌ها با کد گروهی مجاز نیست.

تبصره 3: سفارش‌های ثبت شده در دروه ی ثبت سفارش قابل اصلاح یا حذف هستند. پس از پایان این دوره، ورود، حذف یا اصلاح سفارش‌ها مجاز نیست.

مادۀ 11:

دوره ثبت سفارش حداکثر یک روز کاری بوده و ساعت شروع و پایان آن توسط فرابورس تعیین و اعلام می‌شود. در صورت بازنگری در دامنه قیمت، دروه ی ثبت سفارش برای یک روز کاری دیگر تمدید می‌شود. در این حالت، سفارش‌های ثبت شده در دروه ی ثبت سفارش قبلی حذف و سفارش‌گیری مجدداً در دامنه قیمتی جدید انجام می‌شود.

مادۀ 12:

طی دوره ثبت سفارش، اطلاعات مربوط به سفارش‌های ثبت شده شامل حجم و قیمت سفارش‌ها و متقاضیان خرید منتشر نمی‌شود و کارگزاران، مدیر عرضه و فروشنده نیز به اطلاعات مزبور دسترسی ندارند. در پایان دوره ثبت سفارش صرفاً اطلاعات حجم و قیمت سفارش‌های ثبت شده در اختیار مدیر عرضه قرار می گیرد.

تبصره: اجرای این ماده منوط به فراهم شدن شرایط فنی با اعلام فرابورس خواهد بود.

مادۀ 13:

در پایان دورۀ ثبت سفارش، عرضه سهام با یک قیمت و به شرح زیر انجام می‌شود:

1. در صورتی که حجم کل سفارش‌های ثبت شده با قیمتی معادل سقف دامنه تعیین شده بیش از کل سهام قابل عرضه باشد، قیمت عرضه معادل قیمت سقف بوده و تخصیص سهام براساس رویه تسهیم به نسبت انجام می‌شود.

2. در صورتی که حجم کل سفارش‌های ثبت شده در دامنه قیمت، مساوی یا بیشتر از تعداد کل سهام قابل عرضه باشد، قیمت عرضه ، قیمت واحدی است که با آن قیمت کل سهام قابل عرضه معامله شود.

3. در صورتی که حجم کل سفارش‌های ثبت شده کمتر از تعداد کل سهام قابل عرضه ولی به گونه‌ای باشد که پس از اعمال تمام یا بخشی از تعهد خرید، کل سهام قابل عرضه معامله شود، قیمت عرضه معادل قیمت کف خواهد بود. در این حالت مدیر عرضه ملزم به ایفای تعهد خرید می‌باشد و بدین منظور وی باید سفارش خریدی با قیمت کف و به میزان مابه‌التفاوت سفارش‌های وارد شده و سفارش‌های قابل عرضه را ارایه نماید.

4. در صورتی که حجم کل سفارش‌های ثبت شده به گونه‌ای باشد که با اعمال تعهد خرید نیز کل سهام قابل عرضه معامله نشود، عرضه انجام نمی‌شود.

تبصره: در محاسبه حجم کل سفارشات ثبت شده موضوع این ماده، سفارشات ثبت شده توسط مدیر عرضه و گروه متعهدین لحاظ نمی‌شود.

مادۀ 14:

روابط مدیر عرضه ، سهامداران عمده عرضه ‌کننده و ناشر پذیرفته شده و حدود وظایف و مسئولیت‌های هر یک همچنین حق الزحمه مدیر عرضه در چارچوب سقف‌های مصوب سازمان در قرارداد فیمابین که به تأیید فرابورس می‌رسد تعیین می‌شود.

دریافت سریع کد بورسی

[divide]